English
BİZDEN MESAJLAR
Değerli okurlarımız,
Aşırı hava olayları, kuraklık, sel ve sıcaklık rekorları artık alışıldık manzaralar haline geldi. Peki, finans dünyasından devletlere, şirketlerden bireylere kadar bu yeni iklim gerçekliğine ne kadar hazırız? Bu sayıda, S&P Global Sustainable1’in dikkat çekici veri setinden Türkiye’nin karbon piyasalarında attığı tarihi adıma, yatırım kararlarını yeniden şekillendiren iklim risklerinden karbon kaçağına ve sürdürülebilirliğe dair öne çıkan haberlere kadar birçok noktayı ele alıyoruz.
Sürdürülebilir kalın…
ÖZGÜN ÇINAR, CEO
ESG’Lİ HABERLER
- 40 eski lider, dünya çapında eşitsizlik krizi yaşandığını vurgulayan bir açık mektup yayımladı. The Guardian’da aktarılan çağrı, mevcut liderleri iklim, yoksulluk ve sosyal adalet konularında daha aktif olmaya davet ediyor. DETAY
- Yangın sonrası su kirliliği yıllarca sürebiliyor. Maalesef ülkemizde şu son birkaç gündür geniş ormanları yangın sebebiyle kaybettik. Ülkenin ciğerleri yanarken “insanlığını kaybetmemiş vatandaşların da” ciğeri yandı. Yangınlar söndükten hemen sonra sıkıntılar maalesef sona ermiyor. Bilim insanları, orman yangınlarının yarattığı kirliliğin, sekiz yıl boyunca su yollarını kirletmeye devam ettiğini keşfetti. DETAY
- Asya, gezegendeki en hızlı ısınan kıta haline geldi. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün raporuna göre Asya’nın ısınma oranı, küresel ortalamanın iki katı. Bu durum yaşam, ekonomi ve ekosistemlerde geniş çaplı bozulmalara yol açıyor. DETAY
- ABD’nin iklim taahhüdünden dönüşünün maliyeti: 7 milyar ton CO₂. Trump dönemi iklim politikalarının 2030’a kadar atmosfere 7 milyar ton fazladan karbon salımı yaratması bekleniyor. DETAY
- Sky News’in aktardığı yeni bir araştırmaya göre, “iklim değişikliğinin yaşlanan nüfusla çarpışması” neticesinde İngiltere ve Galler’de binlerce yeni sıcaklık kaynaklı ölüm yaşanabilir. DETAY
- Yeşil teknolojide küresel bir lider olan Envision, dünyanın en büyük ve en gelişmiş yeşil hidrojen ve amonyak tesisini resmen hizmete açtı. Bu tesis, şebekeden bağımsız çalışan ve yapay zeka entegreli yenilenebilir enerji sistemleriyle tamamen çalışan ilk tesis olacak. Çin’deki Chifeng Net Zero Endüstri Parkı’nda bulunan tesis, şu anda yılda 320.000 ton yeşil amonyak üretiyor ve ihracatın 4. çeyrekte başlaması bekleniyor. DETAY
🍃YEŞİL KÖŞE🍃
TÜRKİYE KARBON DENKLEŞTİRME SİSTEMİYLE YENİ BİR DÖNEM BAŞLIYOR
Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadelede kritik adımlar atarak karbon piyasalarına yönelik ulusal düzenlemelerini hayata geçiriyor. 2 Temmuz 2025 tarihli İklim Kanunu kapsamında hazırlanan Karbon Kredilendirme ve Denkleştirme Yönetmeliği ile Türkiye Karbon Denkleştirme Sistemi (TR KDS) kuruldu ve işleyiş esasları netleşti.
Bu yeni sistem ile sera gazı emisyonlarının azaltımı ve giderimine yönelik projeler kayıt altına alınacak, doğrulama süreçlerinden geçirilecek ve “Turkuaz Kredi” adıyla karbon kredileri üretilerek hem ulusal hem de uluslararası piyasalarda işlem görebilecek. Her bir Turkuaz Kredi, bir ton karbondioksit eşdeğerini temsil edecek ve hem gönüllü taahhütlerde hem de emisyon ticareti sistemi (TR ETS) kapsamındaki yükümlülüklerin karşılanmasında kullanılabilecek.
Sistemin güvenilir ve şeffaf şekilde işlemesi için çeşitli kurumlar sorumluluk üstlendi. İklim Değişikliği Başkanlığı, metodolojilerin onaylanması, sistemin denetlenmesi ve uluslararası yetkilendirme süreçlerinin yürütülmesinden sorumlu olacak. Türk Standardları Enstitüsü, TR KDS’nin kayıt ve izleme sistemini işletecek, metodolojileri geliştirecek ve başvuruları yönetecek. TÜRKAK, projelerin geçerli kılma ve doğrulama süreçlerini yürütecek bağımsız kuruluşları akredite edecek.
Projelerin geçerli olabilmesi için, TSE tarafından onaylanan metodolojilere göre hazırlanması ve TÜRKAK akredite kuruluşlar tarafından geçerli kılma ve doğrulama süreçlerinden geçirilmesi gerekiyor. Doğrulanan projeler TR KDS kayıt sistemine işlenecek ve yalnızca doğrulanmış emisyon azaltımları üzerinden Turkuaz Krediler ihraç edilecek. Tüm süreç, üretilen ve itfa edilen kredilerin şeffaf şekilde takip edilmesi amacıyla kamuya açık olarak raporlanacak.
Karbon kredilerinin uluslararası piyasalarda geçerli olabilmesi için Başkanlık tarafından yetkilendirme belgesi verilmesi zorunlu. Bu süreçte Paris Anlaşması’nın 6. maddesi kapsamında çifte sayımı önleyecek mütekabil düzenlemeler yapılacak. Yetkilendirilen projeler, Türkiye Uluslararası Karbon Kayıt Sistemi’ne kaydedilecek ve yalnızca bu kayıt altında geçerlilik kazanacak.
TR KDS kapsamında geliştirilecek her proje, biri “iklim değişikliği ve etkileri ile mücadele için acilen eyleme geçmek” olmak üzere en az üç Sürdürülebilir Kalkınma Amacı’na katkı sunmak zorunda. Turkuaz Krediler henüz piyasaya sürülmeden önce ise uluslararası karbon kredilendirme programlarından elde edilen krediler geçici olarak kullanılabilecek.
Başvurular, metodoloji geliştirme, kredi ihracı, değişiklik ve yetkilendirme işlemleri için çeşitli katkı payları alınacak; eksik veya hatalı beyan ve kayıt yükümlülüklerine uymama durumunda denkleştirme yükümlülüğü yerine getirilmemiş sayılacak ve yasal yaptırımlar uygulanacak.
Sonuç olarak, Karbon Kredilendirme ve Denkleştirme Yönetmeliği Taslağı, Türkiye’nin iklim hedeflerine ulaşmasını destekleyen, sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlayan ve uluslararası karbon piyasalarında güvenilir bir mekanizma oluşturmayı amaçlayan kapsamlı bir düzenlemedir. TR KDS, işletmeler, yatırımcılar ve kamu kurumları için yalnızca bir yükümlülük değil, aynı zamanda yeşil dönüşümün ve düşük karbonlu geleceğin inşasında önemli bir fırsat olacaktır.
DAMLA GÜNALP, SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK UZMANI
